Υπερπλασία προστάτη

ΚΑΛΟΗΘΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΗ

Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη – Συμπτώματα, διάγνωση, θεραπεία

Από τον Ιατρό Χειρουργό Ουρολόγο – Ανδρολόγο

Κατσίβα Παντελή MD

Τι είναι ο προστάτης;

O προστάτης είναι ένας αδένας που έχει μέγεθος κάστανου με την βάση του προς την ουροδόχο κύστη και την κορυφή προς την ουρήθρα .Λέγεται προστάτης όχι γιατί προστατεύει, αλλά γιατί προΐσταται της ουροδόχου κύστης (βρίσκεται μπροστά από την  ουροδόχο κύστη του άνδρα) και από μέσα διέρχεται η ουρήθρα, μέσω της οποίας αποβάλλονται τα ούρα. Η κύρια λειτουργία του προστάτη είναι να εκκρίνει το προστατικό υγρό που μαζί με τα σπερματοζωάρια και το υγρό των σπερματοδόχων κύστεων δημιουργούν το εκσπερμάτισμα, κατά την κορύφωση  της σεξουαλικής επαφής.

Kύρια σημεία

• Το 50% των ανδρών άνω των 60 ετών έχουν διογκωμένο προστάτη.
• Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη ΔΕΝ προκαλεί καρκίνο.
• Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη ΔΕΝ σημαίνει ότι έχετε περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξετε καρκίνο.
• Ένας άνδρας μπορεί να έχει αύξηση του μεγέθους του προστάτη ΚΑΙ καρκίνο του προστάτη συγχρόνως γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να εξετάζεστε από τον ουρολόγο σας ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
• Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη δεν σχετίζεται με τη σεξουαλική ικανότητα του ασθενούς.

Τι είναι η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ);

Από τη  ηλικία των 40-45 ετών το μέγεθος του προστάτη αυξάνεται προοδευτικά σε όλους τους άνδρες. Αν ο προστάτης μεγαλώσει αρκετά και ειδικά μία συγκεκριμένη ζώνη, η ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ, ελαττώνατε η διάμετρο της ουρήθρας, διότι την πιέζει και η ροή των ούρων γίνεται πιο αδύναμη και πιο αργή ή με διακοπές . Αυτό μπορεί να συμβεί και σε μεγάλου, μετρίου ή και μικρού μεγέθους προστατικούς αδένες. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται Καλοήθης Υπερπλασία Προστάτη.

Υπερπλασία Προστάτη: Αίτια

Τα αίτια είναι γονιδιακά  και απαιτούν πάντα την παρουσία τεστοστερόνης. Υπάρχει σε μικρό ποσοστό (5%) κληρονομικό υπόβαθρο (οικογενής μορφή) με ειδικά χαρακτηριστικά την παρουσία στην οικογένεια ανδρών που χειρουργήθηκαν για ΚΥΠ  πριν την ηλικία των 60 ετών με προστατικούς αδένες άνω των 60 εκ. Υπάρχουν έρευνες που αναφέρουν ως πιθανό αίτιο και την ιστική φλεγμονή.

Τρόποι απόφραξης

1. Η προστατικής ουρήθρα (το τμήμα της ουρήθρα που διέρχεται από το προστατικό αδένα) περιβάλετε από λειες μυικές ίνες οι οποιες παρουσιάζουν κατά την ΚΥΠ αυξημένο τόνο (πιέζουν με μεγαλυτερη από το φυσιολόγικο δύναμη το τμήμα της ουρήθρας)με αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της ούρησης

Λόγοι που μικροί προστάτες μπορεί να είναι έντονα αποφρακτικοί

1. Αύξηση του μεγέθους του προστάτη και συγκεκριμένα της μεταβατικής ζώνης με αποτέλεσμα την αυξημένη μηχανική πίεση στην ουρήθρα
2. Στο 10% των ανδρών που παρουσιάζουν αύξηση του μεγέθους του προστάτη αυτό γίνεται με επέκταση του προστατικού αδένα προς την ουροδόχο κύστη. Αυτό ονομάζετε μέσος προστατικός λοβός ή  ενδοκυστική ανάπτυξη του προστάτη.

Αυτή η ειδική ανάπτυξη δημιουργεί ένα είδος βαλβίδας με αποτέλεσμα την έντονη απόφραξη. Όταν υπάρχει και μέσος λοβός σε έναν ασθενή συνήθως η απόφραξη είναι εντονότερη , η φαρμακευτική αγωγή  είναι λιγότερο αποτελεσματική, όμως εχουν τα καλύτερα αποτελέσματα μετά από χειρουργική θεραπεία.

Οι παραπάνω μηχανισμοί της απόφραξης μπορεί να συνυπάρχουν σε διαφορετικό βαθμό σε κάθε άνδρα με ΚΥΠ και είναι ο λόγος για τον όποιο κάθε θεραπεία πρέπει να εξατομικεύεται.

Συμπτώματα της Καλοήθους Υπερπλασίας Προστάτη

Τα συμπτώματα που εμφανίζονται πιο συχνά είναι:

ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ (λόγω της πίεσης του προστάτη στην ουρήθρα)

• Αδύναμη ροή ούρων (μειωμένη ακτίνα ούρησης)
• Δυσκολία στην πρωινή έναρξη της ούρησης.
• Διακοπτόμενη ούρηση .(ούρηση που σταματά και ξεκινά)
• Στραγγουρία (σταγονοειδής ούρηση στο τέλος της ούρησης)
• Ούρηση σαν «σπρέι» ή διχαλωτή ροή
• Επίσχεση (ο ασθενής δεν μπορεί να ουρήσει).

ΕΡΕΘΙΣΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ (λόγω των αλλαγών της ουροδόχου κύστεως για να υπερνικήσει την αποφρακτική ούρηση)

• Συχνουρία, δηλ. η ανάγκη να ουρείτε αρκετά συχνά πάνω από 8 φορές το 24ωρο.
• Επιτακτική ούρηση (ούρηση που έρχεται απότομα και χωρίς προειδοποίηση και  δεν μπορούμε να αναβάλουμε και έχει πάντα μικρή ποσότητα ουρών)
• Επιτακτική ακράτεια ούρων (όταν χάνουμε ουρά κατά την προσπάθεια να φτάσουμε στην τουαλέτα λόγω της απότομης ανάγκης για κένωση της κύστης )
• Νυχτερινή έγερση για ούρηση (νυκτουρία), δηλ. να ξυπνάτε αρκετές φορές τη νύχτα για να ουρήσετε
• Αίσθημα ατελούς κένωσης, η αίσθηση δηλαδή ότι η κύστη δεν άδειασε τελείως στο τέλος μίας ούρησης.

Επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής;

Τα συμπτώματα της υπερτροφίας του προστάτη ταλαιπωρούν έντονα τους άντρες αλλά και τις συντρόφους τους, επειδή:

• Περιορίζεται η καθημερινή τους επαγγελματική και κοινωνική δραστηριότητα, αφού οι συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα τις διακόπτουν.
• Λόγω των πολλών εγέρσεων διαταράσσεται ο ύπνος τους, με αποτέλεσμα  μειωμένη απόδοση στην καθημερινές δραστηριότητες
•  Λόγω της επιτακτικής ούρησης η/και επιτακτικής ακράτειας μπορεί να διαταραχτεί η κοινωνική ζωής του ασθενούς ή /και του ζευγαριού αποφεύγοντας εκδρομές οι άλλες συναθροίσεις λόγο ντροπής για τις συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα ( πχ. εκδρομή με πουλμαν)  ή/και της συνόδου ακράτειες (οσμή,λερώνουν το παντελόνι τους)
• Συχνά είναι το υπόβαθρο για απώλεια στύσεως

Υπερπλασία Προστάτη: Διάγνωση

• Ιστορικό
• Ειδικά ερωτηματολόγια.
• Υπερηχογράφημα Νεφρών Κύστεως Πρόσφατου προ και μετά ούρησης με προσδιορισμό υπολείμματος ουρών
• Δακτυλική εξέταση του προστάτη (εκτίμηση του μεγέθους και της υφής του προστάτη)
• μέτρηση ροής των ούρων ουρο-ροομετρία

Αποτελεί την ποιο σημαντική εξέταση για την διάγνωση της υπερπλασία του προστάτη γιατί  αντικειμενοποιήσει τα συμπτώματα που εσείς αναφέρετε (πολύ σημαντικό σε μια υποκειμενική βιολογική λειτουργιά)   και αποτελεί την βάση των αποφάσεων για την ενδεδειγμένη θεραπεία του ασθενούς καθώς και την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας της αγωγής  και της πορεία της νόσου στον χρόνο .

Μέθοδοι αντιμετώπισης της Καλοήθους Υπερπλασίας του Προστάτη

Όταν ο ουρολόγος διαγνώσει καλοήθη υπερπλασία του προστάτη επιλέγει την κατάλληλη θεραπεία εξηγώντας στον ασθενή όλα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε θεραπευτικής προσέγγισης . Σκοπός της θεραπείας είναι η ανακούφιση του ασθενούς από την ταλαιπωρία που του δημιουργούν τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν καθώς και η πρόληψη ανεπανόρθωτης βλάβης του ουροποιητικού. Ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και τον κλινικοεργαστηριακό έλεγχο, ο γιατρός μπορεί να επιλέξει μία από τις παρακάτω θεραπευτικές λύσεις:

• Αναμονή και παρακολούθηση. Σε ασθενείς με ήπια συμπτώματα και με οδηγίες για τακτική παρακολούθηση
• Φαρμακευτική θεραπεία. Ανάλογα με το μέγεθος του προστάτη και την βαρύτητα των συμπτωμάτων γίνεται συνδυασμός των τριών ομάδων φαρμάκων που διαθέτουμε στην φαρέτρα μας με σκοπό την άρση της απόφραξης και την μείωση του μεγέθους του προστάτη καθώς και την μείωση της δυσφορίας και την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Με την φαρμακευτική θεραπεία μπορούμε να ‘‘θεραπεύουμε ’’ τα συμπτώματα (τα φάρμακα δουλεύουν μόνο όσο τα περνούμε) την υπερπλασία του προστάτη ή να αναβάλουμε την χειρουργική θεραπεία. Με τα φάρμακα αποφεύγετε το 60-70% των χειρουργικών επεμβάσεων.
  
• Χειρουργική αντιμετώπιση.

Ας δούμε ποιοι ασθενείς έχουν ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση:

1. Οξεία επίσχεση ούρων (επώδυνη αδυναμία ούρησης), η οποία υποτροπίασε μετά την αφαίρεση του καθετήρα υπό φαρμακευτική αγωγή,
2. Χρόνια επίσχεση αφορά την παρουσία πολύ μεγάλου υπολείμματος ουρών που δεν συνοδεύετε από πόνο και μπορεί να συνυπάρχει  διάταση του πυελοκαλυκικού συστήματος του νεφρού ή νεφρική ανεπάρκεια ως αποτέλεσμα της χρονιάς απόφραξης (αποφρακτική ουροπάθεια).
3.  Υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις –προστατίτιδες.
4.  Υποτροπιάζουσα αιματουρία αποδειγμένα από τον προστατικό αδένα.
5.  Λιθίαση της ουροδόχου κύστης,

5.Όταν υπάρχουν έντονες παρενέργειες από την φαρμακευτική θεραπεία ή να αποτελεί την προσωπική επιλογή του ασθενούς για την οριστική αντιμετώπιση της νόσου.

Οι χειρουργικές επεμβάσεις για τη υπερπλασία του προστάτη γίνονται με ραχιαία  ή γενική αναισθησία και η βελτίωση των συμπτωμάτων είναι εμφανής άμεσα  μετεγχειρητικά. Η νοσηλεία με τις σύγχρονες ουρηθρικές μεθόδους είναι μονοήμερη και ανώδυνη. Πρέπει να αναφερθεί ότι η βελτίωση στα συμπτώματα που προσφέρουν οι χειρουργικές επεμβάσεις είναι πολύ μεγαλύτερη και μόνιμη (στην συντριπτική πλειοψηφία όταν επιλεγεί η σωστή χειρουργική θεραπεία–μέθοδος ) από αυτήν που επιτυγχάνεται με τα φάρμακα . Γενικά, η χειρουργική αντιμετώπιση βελτιώνει καλύτερα την συμπτωματολογία και τη ροή των ούρων και είναι η πιο δραστική μέθοδος για την ανακούφιση από την απόφραξη.

Διουρηθρική προστατεκτομή με πλάσμα με χρήση διπολικής διαθερμίας (TURis)

Ανοικτή προστατεκτομή

Η ανοικτή προστατεκτομή γίνεται, όταν ο προστάτης έχει μεγαλώσει αρκετά(>150cc) ώστε να μην επιτρέπει την εφαρμογή της διουρηθρικής προστατεκτομής με ασφάλεια. Μέσα από μια μικρή τομή που γίνεται στο κάτω μέρος της κοιλιάς, αφαιρείται ο αδένας χωρίς την κάψα του. Μετά από την επέμβαση, τοποθετείται καθετήρας στην κύστη για 5 έως 7 ημέρες, και παροχέτευση για 2-3 ημέρες Είναι πολύ αποτελεσματική στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στην επίτευξη ικανοποιητικής ροής ούρων. Εφαρμόζεται σε μεγάλα αδενώματα, καθώς επίσης και όταν συνυπάρχει και άλλη παθολογία που χρειάζεται αντιμετώπιση (π.χ. εκκόλπωμα ή πέτρες στην Ουρ κύστη ).

Για του μεγάλου μεγέθους προστάτες (άνω των 150 κε) υπάρχουν πλέων και νέες διουρηθρικες τεχνικές εκπυρηνισης του προστάτη με χρήση LASER ή ειδικού ηλεκτρόδιου διαθερμίας TURis με σχεδόν όλα τα πλεονεκτήματα των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών (μονοήμερη νοσηλεία, αναίμακτη ανώδυνη )   με αποτέλεσμα την ακόμα μικρότερη χρήση της ανοιχτής προστατεκτομής

Προστατεκτομή με χρήση Laser

Γίνεται με την εισαγωγή ειδικού οργάνου μέσα στην ουρήθρα και η εξάχνωση του αδενώματος του προστάτη με ίνες  laser διαφόρων τύπων. ΤΑ πιο δοκιμασμένα LASER είναι  το Holmium laser και το laser πράσινου φωτός (GREEN LIGHT KTP) .Το βασικό πλεονέκτημα της laser προστατεκτομής, είναι ότι η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε ασθενείς υψηλού κινδύνου με μεγαλύτερη ασφάλεια, όπως σε άντρες με σοβαρά καρδιαγγειακά προβλήματα που δε επιτρέπεται η διακοπή της αντιπηκτικής αγωγής. Τα μειονεκτήματα περιλαμβάνουν την αδυναμία ιστολογικής εξέτασης (βιοψίας) λόγω της εξάχνωσης του ιστού,τα συχνότερα  μη προϋπάρχοντα ερεθιστικά φαινόμενα (συχνουρία επιτακτικότατα) και το αυξημένο κόστος εξοπλισμού και ινών.

5 ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΟΗΘΗ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ

              Τι συμπτώματα μπορεί να παρουσιαστούν στην ΚΥΠ;

Αδύναμη ροή ούρων (μειωμένη ακτίνα ούρησης)

Δυσκολία στην πρωινή έναρξη της ούρησης.

Διακοπτόμενη ούρηση .(ούρηση που σταματά και ξεκινά)

Στραγγουρία (σταγονοειδής ούρηση στο τέλος της ούρησης)

Ούρηση σαν «σπρέι» ή διχαλωτή ροή

Επίσχεση (ο ασθενής δεν μπορεί να ουρήσει).

Συχνουρία,  επιτακτική ούρηση , επιτακτική ακράτεια ουρώ.

Τι μπορεί να πάθω εάν παραμελήσω  η δεν αναγνωρίσω έγκαιρα τα συμπτώματα της ΚΥΠ ;

Εκτός από την παράταση της κακής ποιότητας  ζωής και της δυσφορίας κατά την ούρηση υπάρχει ο κίνδυνος της ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ λόγω της αποφρακτικής  ουροπάθειας που μπορεί να υπάρξει με την παρουσία μεγάλου υπολείμματος  ούρων ή ο ασθενής να πρέπει να μείνει μόνιμα με καθετήρα λόγο μόνιμης  βλάβης της ουροδόχου κύστης.

Η φαρμακευτική  αγωγή είναι αποτελεσματική;

Η φαρμακευτική  αγωγή είναι και ασφαλής και αποτελεσματική και με τις κατάλληλη ενημέρωση και παρακολούθηση  να αποφύγει ο ασθενής την χειρουργική  επέμβαση σε ποσοστό  πάνω από 50%

Ποσό ασφαλής και αποτελεσματική είναι η χειρουργική αποκατασταση της ΚΥΠ;

Τα σύγχρονα  μέσα (TURis) καθιστούν την  επέμβαση ασφαλέστατη και τα αποτελέσματα όλων των μελετών καθώς και η προσωπική μας εμπειρία παρουσιάζουν  τεραστία  ικανοποίηση των ασθενών ως προς το αποτελέσματα  και την απουσία επιπλοκών.

Εάν κάποιος  έχει υπερπλασία προστάτη μπορεί να εξελίχθη αυτό σε καρκίνο του προστάτη;

Η καλοήθη υπερπλασία του προστάτη ΔΕΝ μπορεί να εξελίχθη σε κακοήθεια και δεν αυξάνει την πιθανότητα της κακοηθείας του προστάτη ΟΜΩΣ μπορεί να συνυπάρχει  υπερπλασία του προστάτη ΚΑΙ καρκίνο του προστάτη την ίδια στιγμή

Συμπερασματικά

Η υπερπλασία του προστάτη είναι μια καλοήθης νόσος που απασχολεί το σύγχρονο άνδρα και την οικογένεια του καθώς το προσδόκιμο επιβίωσης μεγαλώνει και η ποιότητα ζωής αποτελεί σημαντικό παράγοντα ευημερίας σήμερα

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής παρέχει στον άνδρα της 2^ης και 3^ης ηλικίας, τρόπους και ευκαιρίες να ζει και να περνά ποιοτικό χρόνο με την σύντροφο του, την οικογένεια του, και τους φίλους του αρκεί να παρακολουθείτε τακτικά και σωστά από τους επαγγελματίες υγείας καθώς και να λαμβάνει μαζί τους τις σωστές αποφάσεις για τυχών προβλήματα του, εξασφαλίζοντας άριστη ποιότητα ζωής (σωματικής και ψυχικής) ως τα βαθειά γεράματα.

Η σύγχρονη ουρολογία και η φαρμακολογία καθώς και η ιατρική τεχνολογία αιχμής (TURis – LASER) μας έχουν δώσει όλα τα όπλα για να ώστε να είμαστε ακριβείς στην διάγνωση μας και μετά, με συντηρητική ή χειρουργική προσέγγιση να απαλλάξουμε τον άνδρα από μια νόσο που τον ταλαιπωρεί, του επηρεάζει την ποιότητα ζωής, του ιδίου και της οικογενείας του, και που μπορεί υπό ορισμένες συνθήκες να θέσει σε κίνδυνο την ιδία του την υγεία.